Biz intervyularimiz seriyasini davom ettiramiz va «Star&Coch» jamoasi bilan tanishamiz
1. Bizga loyihangiz haqida so’zlab bering. Nima ustida ishlayapsiz? Sizning startap g’oyangiz qachon paydo bo’lgan?
Bizning jamoamiz 2018 yildan beri Star&Coch loyihasi ustida ishlamoqda. “Uy logopediya” (Uy logopedi) loyihasi rahbari Kamolova Yu.M. 10 000 000 so‘m miqdorida grant yutib oldi, shundan so‘ng ushbu dastur Toshkent tibbiyot akademiyasida tibbiy ko‘rikdan o‘tdi va “Amalga oshirish to’g’risidagi akti”ni oldi. Bizda yaratilgan dastur uchun patent bor. Ayni paytda respublikaning 10 ta ixtisoslashtirilgan maktab-internatlarida ham dasturimizdan foydalanilmoqda.
Jamoamiz ushbu loyiha bilan “Big Idea Challenge”, «Звезды науки» (Fan yulduzlari) va “O’zbekiston ayollarining 100 ta eng yaxshi innovatsion loyihasi” tanlovlarida ham ishtirok etdi.
Dastur gapirayotgan bolaning ovozini yig’ish va hisoblashni nazarda tutadi. Dasturda o’zbek tilida 1000 ta maxsus so’z mavjud.
Ekranda elementning nomi va tavsifiga mos keladigan so’z ko’rsatiladi. Bola eshitilgan so’zni takrorlagandan so’ng, dastur so’zni eslab qoladi va uni oldindan yozib olingan tovush – standart tovush bilan taqqoslaydi. So‘z to‘g‘ri talaffuz qilinsa, bolalarning o‘qishga bo‘lgan qiziqishini oshirish uchun jonlantirilgan shakl yaratiladi. Agar bola so’zni noto’g’ri talaffuz qilsa, dastur undan yana so’raydi.
Rasm-1. «Choynak» so’zi noto’g’ri talaffuz qilinganda, dastur xatolikni ko’rsatadi va xafa bo’lgan belgi tasviri paydo bo’ladi
Rasm-2. Bola “Choynak” so‘zini to‘g‘ri talaffuz qilsa, u dasturda aks ettiriladi va shodlik surati paydo bo‘ladi
Rasm-3. 1000 so’zdan iborat dastur oynasining ko’rinishi
Rasm-4. Nutqni tuzatish uchun Star&Coch qurilmasining ko’rinishi
2. Jamoangiz qanday mutaxassislardan iborat?
Bizning jamoamiz quyidagi mutaxassislardan iborat:
– Kamolova Y.M. – “Uy logopedi”, “Star&Coch”, “NodBot” loyihasi muallifi, Toshkent Davlat texnika universiteti tayanch doktoranti, biotibbiyot muhandisi, nutq signallarining spektral tahlili sohasidagi dastur uchun 4 ta patent (DGU) va 25 ta maqola muallifi.
– Talatov Y.T – loyiha dasturchisi, Toshkent davlat texnika universiteti katta o‘qituvchisi, biotibbiyot muhandisi.
– Saidaxmedova Sh.X – audiolog, Toshkent tibbiyot akademiyasi LOR shifokori, eshitish qobiliyati zaif bolalar bilan ishlaydi.
– To‘xtiyarova Sh.E. – pedagogika fanlari nomzodi, Toshkent davlat pedagogika universiteti logopediya va defektologiya kafedrasi dotsenti. “O‘zbekistonda nutqi buzilgan bolalarning ekspress diagnostikasi” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
– Muzafarova L.X. – muhandis, DTMda yetakchi mutaxassis.
3. Koxlear implantning eshitish apparatidan qanday farqi bor?
Ikki tomonlama yoki og’ir karlik bilan og’rigan bemorlar uchun koxlear implantatsiya talab qilinadi. Faqat tovushni kuchaytiruvchi eshitish vositasidan farqli o’laroq, koxlear implant tovushlarni o’zgartirish va tozalash uchun maxsus dasturlar to’plamidan foydalanadi va ularni yanada tabiiy qiladi.
4. Koxlear implantni necha yoshda qo’yish mumkin?
Tildan oldingi kar bolalarda koxlear implantatsiya qilish uchun optimal yosh 1 yoshdir.
5. Sizning dasturiy mahsulotingiz taxminan qancha turadi?
Dastur narxi $150, qurilma esa $350-400 turadi. Agar xorijiy versiyalarni solishtirsak, Delfa-142.1 nutq terapiyasi simulyatori $1545 turadi.
6. O‘zbekistonda koxlear implantatsiyaning rivojlanish istiqbollari qanday?
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, O‘zbekistonda yiliga 300-400 nafar bola eshitish qobiliyatining tug‘ma nuqsoni va karlik bilan tug‘iladi, 1000 dan ortiq kishiga orttirilgan karlik tashxisi qo‘yiladi. 2014 yilgacha mamlakat fuqarolari koxlear implantatsiyani amalga oshirish uchun xorijga borishlari kerak edi. Endilikda bunday operatsiyalar Respublika ixtisoslashtirilgan pediatriya ilmiy-amaliy tibbiyot markazida «Tugʼma va orttirilgan LOR kasalliklari boʼlimi» tomonidan amalga oshirilmoqda.
Operatsiyalar uchun implantlar davlat tomonidan sotib olinadi va 5 yoshgacha bo’lgan bolalarga bepul beriladi. Ota-onalar yoki vasiylar, agar bola 5 yoshdan oshgan bo’lsa, o’z mablag’lari yoki homiylar hisobidan koxlear implant sotib oladilar.
7. Xalqaro bozorga chiqish rejalaringiz bormi?
Bizning dasturimiz O‘zbekiston bozorini qamrab olishga qaratilgan, chunki xorijiy dasturiy-apparat tizimlari o‘zbekcha nutqni sintezlamaydi (tahlil qilmaydi) va to‘g‘rilamaydi.
8. Ilg‘or texnologiyalar markazi dan qanday foydalanishni rejalashtiryapsiz?
Ilg‘or texnologiyalar markazida biz yangi dasturlar yaratish uchun ovoz yozish studiyasidan foydalanmoqchimiz.
Ijtimoiy tarmoqlarda Star&Coch loyihasining rivojlanishini kuzatib boring:
Telegram: https://t.me/+5gmrKPFtkcNjNWUy
Facebook: https://www.facebook.com/uylogopediuz/